5. Verslag verantwoordingsorgaan

In dit verslag geeft het verantwoordingsorgaan (VO) van Pensioenfonds UWV een oordeel over het beleid van het bestuur in 2024. We keken hoe het bestuur het beleid uitvoerde en welke beleidskeuzes het bestuur maakte voor de toekomst.

We namen de volgende thema’s als leidraad:
• verantwoord beleggen met een goed rendement
• goed bestuur en risicomanagement
• effectieve communicatie
• de toekomstbestendigheid van de pensioenregeling en het pensioenfonds

Het laatste thema gaat in navolging van 2023 ook in 2024 vooral over de invoering van de nieuwe pensioenregeling in het kader van de Wet toekomst pensioenen (Wtp). Voor elk van de thema’s stelden we beoordelingscriteria op, om het beleid en de uitvoering te toetsen. De beoordelingscriteria zijn als bijlage opgenomen bij dit oordeel (bijlage I). Naast deze specifieke thema’s beoordeelden we de financiële positie en resultaten van Pensioenfonds UWV en het toeslagenbeleid.

Bij onze oordeelsvorming kijken we steeds of het bestuur in de besluitvorming de belangen van alle belanghebbenden onderkent en deze op een evenwichtige manier tegen elkaar afweegt.

De werkzaamheden voor onze oordeelsvorming over het kalenderjaar 2024 startten in Q 1 2025. De beoordelingscriteria voor 2023 zijn ook voor 2024 gehanteerd.

We hadden in 2024 vijf vergaderingen. We overlegden daarnaast twee keer met het bestuur en één keer met de raad van toezicht. Een delegatie van het verantwoordingsorgaan nam deel aan de twee bestuurlijke strategiesessies. Verder waren leden van het VO in 2024 aanwezig bij regelmatig gehouden informatiesessies over aspecten waar de nieuwe pensioenregeling volgens de Wtp aan moet voldoen.

Het bestuur heeft het VO de beschikking gegeven over een externe pensioendeskundige die het VO ondersteunt in het proces om te komen tot een zwaarwegend advies over een eventueel invaarbesluit van het fonds in 2025 en het daaraan gekoppelde Implementatie- en Communicatieplan.
We ontvingen in 2024 drie adviesaanvragen van het bestuur en één van de RvT:

Van het bestuur:
• De adviesaanvraag over statutenwijziging;
• De adviesaanvraag over wijziging van de klachtenregeling van het fonds;
• De adviesaanvraag over de premiestelling voor 2025.

Van de RvT:
• De profielschetsen RvT.

Verder zijn we in gesprek gegaan met het bestuursbureau over onder meer de begroting van Pensioenfonds UWV voor 2025.

Het bestuursverslag en de jaarrekening vormen de formele verantwoording van het bestuur. Daarnaast baseerden we ons oordeel op het jaarprogramma, beleidsdocumenten, beslisnotities, rapportages en de notulen van bestuursvergaderingen. We gebruikten ook de bevindingen en aanbevelingen van de raad van toezicht voor onze oordeelsvorming. In bijeenkomsten en vergaderingen met het bestuur spraken we over de financiële positie van Pensioenfonds UWV, actuele ontwikkelingen, vooral op het terrein van de Wtp, en adviesaanvragen van het bestuur. Met de raad van toezicht spraken we over het uitgevoerde toezicht, hun visie op Pensioenfonds UWV en relevante ontwikkelingen. Naast het formele overleg voerden leden van het VO gesprekken met (portefeuillehoudende) bestuursleden en functionarissen van het bestuursbureau. Ook spraken we met de sleutelfunctiehouder risicomanagement.

We legden onze werkzaamheden en onze oordeelsvorming per thema vast in een apart verslag.

Algemeen

We vinden dat het bestuur in 2024 Pensioenfonds UWV goed en zorgvuldig heeft bestuurd. Het bestuur nam de belangen van alle belanghebbenden mee en woog deze op een evenwichtige manier af. We hebben veel respect voor de inzet van bestuur en bestuursbureau om het fonds goed voor te bereiden op de transitie naar een nieuwe pensioenregeling.

Het VO is getuige geweest van de forse inspanningen die het fonds zich heeft getroost om sociale partners te ondersteunen bij hun taak om een Transitieplan op te stellen. Dat plan verscheen 13 december 2024.
Het bestuur heeft aangegeven over dat Transitieplan nog vele vragen te hebben, maar heeft het VO laten weten dat gaandeweg wordt gewerkt met sociale partners aan een vervolmaking van het plan zodat in 2025 het fonds de noodzakelijke vervolgstappen kan zetten. Dit getuigt van een pragmatische aanpak en geeft vertrouwen in het proces.

De beleggingsresultaten in 2024 waren minder dan in 2023. Toch bleef de financiële positie van Pensioenfonds UWV stabiel rond het niveau van 120% dekkingsgraad. Omdat het fonds besloot geen gebruik te maken van het transitie-FTK, dat pensioenfondsen ruimere financiële kaders biedt bij indexatie, is het ‘oude’ Financieel ToetsingsKader van kracht geweest en konden pensioenaanspraken en ingegane pensioenen slechts beperkt worden verhoogd.

In overleg stelden het bestuur en de sociale partners voor 2025 een premie vast. Het bestuur heeft daarbij geadviseerd een hogere premie vast te stellen dan volgens het beleid strikt noodzakelijk is. Dit premieadvies van het bestuur aan sociale partners is niet overgenomen. Sociale partners hebben uitgesproken vast te houden aan de voor het fonds overeengekomen methodiek van de gedempte kostendekkende premie. Daarmee is het fondsvermogen met 0,7% verwaterd.

Hieronder volgt eerst een terugblik op de aanbevelingen van voorgaande jaren. Daarna wordt per thema een nadere toelichting gegeven op de bevindingen van het VO over 2024. Er wordt afgesloten met de aanbevelingen van het VO.

Opvolging aanbevelingen voorgaande jaren

In het oordeel van 2023 deed het VO de volgende aanbevelingen:

1. De aanbeveling 2 uit 2022 om effectieve medezeggenschap te bevorderen door het VO al in een eerdere fase van de besluitvorming mee te nemen, nog meer ter harte te nemen. Als het bestuur ons informeert over uitgangspunten, mogelijkheden en overwegingen, krijgt het VO beter inzicht en dat komt de latere formele advisering ten goede. Eerdere betrokkenheid biedt het bestuur ook de mogelijkheid om met het verantwoordingsorgaan (informeel) van gedachten te wisselen over verschillende opties en de gevolgen daarvan voor belanghebbenden.
2. Voor de voorbereiding op de nieuwe pensioenregeling volgens de Wtp in 2024 doorgaan met de in 2023 aangevangen operationalisering van de procesafspraken en de nog niet gerealiseerde elementen van de aanbevelingen voor 2023.
3. De evenwichtige belangenafweging meer te expliciteren in communicatie naar deelnemers en stakeholders.
4. Daarnaast deelde het VO de aanbeveling van de RvT dat de governance ná transitie naar de nieuwe pensioenregeling aandacht verdient.

Ad punt 1 Effectieve medezeggenschap

Het VO heeft begrip voor de druk op het bestuur en bestuursbureau als gevolg van Wtp. Toch meent het VO dat de verbeteringen die in 2023 zijn ingezet in 2024 niet hebben doorgewerkt.

Het VO heeft toch weer moeten constateren dat het niet tijdig en volledig informeren zijn werkzaamheden bemoeilijkt.

Ad punt 2 Procesafspraken in voorbereiding op de Wtp

Met het continueren van reguliere informatiesessies en het organiseren van bestuurlijke aanwezigheid in VO-vergaderingen is in de praktijk opvolging gegeven aan deze aanbeveling.

Ad punt 3 Evenwichtige belangenafweging expliciteren in communicatie
De inzet van het bestuur hierop wordt onderkend.

Ad punt 4 Governance na de transitie
In 2024 hebben het Transitieplan en de voorbereidingen op implementatie van de nieuwe regeling e.d. voorrang gekregen. Het vraagstuk zal in 2025 worden opgepakt, waarbij door het bestuur een winstwaarschuwing is uitgebracht: het kan in tijd doorschuiven en is mede afhankelijk van wetgeving.

De toekomstbestendigheid van de pensioenregeling en het pensioenfonds

Het VO beoordeelt de toekomstbestendigheid van de pensioenregeling en het pensioenfonds op de volgende punten:

• Nakomen van procesafspraken, zodat het VO tot een goed oordeel kan komen over de nieuwe pensioenregeling;
• Evenwichtige belangenafweging;
• Financiële gezondheid van het fonds.

De volledig uitgeschreven normen staan in bijlage I.

Uit zowel het jaarverslag als het handelen van het bestuur, blijkt dat het bestuur de gemaakte afspraken met het VO is nagekomen. De eerdergenoemde informatiesessies zijn behulpzaam om het VO te informeren en te faciliteren, ter voorbereiding op de adviesaanvraag op het invaarbesluit in 2025. Eveneens uiterst behulpzaam is het aantrekken van een extern deskundige om het VO bij het proces te ondersteunen.

Het bestuur heeft een wettelijke taak om de belangen van groepen deelnemers en stakeholders van het fonds op een evenwichtige wijze af te wegen. Gelet op de omvang van de aanstaande transitie, heeft het VO daar ook bij de Wtp nadrukkelijk aandacht voor. Uit de gesprekken die het VO heeft gevoerd blijkt dat hier ook binnen het bestuur veel aandacht voor is.

Het bestuur heeft in 2024 geregeld het VO geïnformeerd over de vorderingen van sociale partners om te komen tot een Transitieplan Wtp. Het Transitieplan is in december 2024 aangeboden aan het bestuur van het pensioenfonds. Het bestuur beoordeelt het plan op uitvoerbaarheid, evenwichtigheid en het voldoen aan wet- en regelgeving. Het overleg over de benodigde aanvullingen van het transitieplan ten behoeve van de implementatie door het fonds vraagt in 2025 van het bestuur -en de sociale partners- forse aandacht. Al met al levert de invoering van de Wtp druk op bestuur, bestuursbureau en ook de andere gremia van het fonds en de uitvoeringsorganisatie TKP, naast de uitvoering van de huidige regeling. De geplande transitie per januari 2027 staat onder druk. Het VO meent dat het bestuur overigens dicht op de bal speelt en volgt het bestuur in de benadering dat beheerste transitie vóórgaat boven het halen van een datum.

Positieve ontwikkeling is dat DNB heeft aangegeven transitieplannen van sociale partners te betrekken bij zijn oordeelsvorming. DNB rapporteert daarover aan het fonds en het fonds kan met deze informatie de sociale partners ondersteunen bij het completeren.

Het VO vindt het belangrijk dat steeds de evenwichtige belangenafweging duidelijk wordt geëxpliciteerd.
Het VO heeft dit in 2024 ter zake de premievaststelling 2025 als minder expliciet ervaren.

De financiële gezondheid van het fonds is in 2024 stabiel gebleven rond het niveau van 120%.

De leden die namens de gepensioneerden lid zijn van het VO hebben in 2024 ervaring opgedaan met hun nieuwe statutaire taak: leden die namens gepensioneerden in het bestuur zitting gaan nemen, bindend voordragen. De ervaring met het uitvoeren van deze taak is positief. Met de bindende voordracht is de samenstelling van het bestuur kwantitatief en kwalitatief geborgd. De wisseling van bestuursleden vindt plaats per juli 2025.

Aanbevelingen 2025

Het VO beveelt aan om evenwichtige belangenafweging te blijven expliciteren in communicatie naar deelnemers en stakeholders.

Het VO beveelt aan om in nauwe samenwerking met sociale partners te werken aan vervolmaking van het Transitieplan, het opstellen van het Implementatie- en communicatieplan.

Beleggingsbeleid

Het VO beoordeelt de toekomstbestendigheid van de pensioenregeling en het pensioenfonds op de volgende punten:

• Uitvoering MVB-beleid (Maatschappelijk verantwoord beleggen);
• Aansluiting beleggingsbeleid op het risicobereidheidsonderzoek;
• Verantwoording van het MVB-beleid;
• Bestuurlijke verantwoording over de financiële resultaten.

De volledig uitgeschreven normen staan in bijlage I.

Het doel van het bestuur is verantwoord beleggen met een goed rendement. We vinden dat het bestuur open, eerlijk en goed communiceert over financiële onderwerpen en het beleid. Het beleggingsplan is een gedegen basis voor het monitoren van de beleggingsdoelstellingen van Pensioenfonds UWV.

Het VO heeft wel vastgesteld dat het fondsrendement in 2024 lager lag dan in 2023.
De transitie naar een nieuwe pensioenregeling is mede ingegeven door de maatschappelijk wens om een koopkrachtig(er) pensioen te creëren. Hoge rendementen maken dat hopelijk mogelijk. Een aansporing aan het bestuur daarom.

Voor maatschappelijk verantwoord beleggen is draagvlak onder deelnemers van belang. Het bestuur onderneemt verschillende acties om dat draagvlak te bevorderen. Zo legt het bestuur beleid voor verantwoord beleggen vast. Dit is ook beschikbaar. Het bestuur verantwoordt zich over de effecten van het beleid in termen van risico, rendement en duurzaamheid. Hiervoor stelt het o.a. jaarlijks een jaarverslag op over maatschappelijk verantwoord beleggen en publiceert dat. Het bestuur heeft in 2024 opnieuw onderzocht wat de deelnemers vinden van het beleid voor duurzaam beleggen.

Gegeven de maatschappelijke ontwikkelingen is het zaak deelnemers met grote regelmaat te bevragen op risicobereidheid en visie op MVB om het beleid zoveel mogelijk te laten aansluiten bij de wensen van de deelnemers.

Daarbij realiseert het VO zich dat telkens een balans moet worden gevonden tussen risicobereidheid, gewenste vermogensontwikkeling en de wensen van deelnemers. Dit bevordert en borgt het draagvlak. 

We verwachten dat het bestuur de open communicatie over het beleggingsbeleid en de interactie met deelnemers in 2025 voortzet. En dat er dan ook aandacht is voor de gevolgen van de nieuwe pensioenregeling volgens de Wtp op de financiële onderwerpen.

Zo heeft het VO heeft in een simulatiesessie samen met het bestuur in 2024 het rendement over 2023 vertaald zien worden naar rendementsverdeling over de groepen deelnemers op basis van het Transitieplan na invaren. Naar aanleiding van deze exercitie maakt het VO zich zorgen over de kans op behoud van koopkracht voor ingegane pensioenen. Uit deze sessie is ook gebleken dat de dynamiek en effecten van de inzet van verschillende instrumenten in de nieuwe pensioenregeling zeer complexe materie vormen en dat het een grote uitdaging zal zijn dit naar begrijpelijke communicatie te vertalen voor de deelnemers. 

Aanbevelingen 2025

Het VO beveelt aan om frequent met alle deelnemers in gesprek te gaan over MVB en de invloeden van buitenaf op dit beleggingsbeginsel.
Het VO beveelt aan in communicatie meer in te gaan op de effecten van de nieuwe pensioenregeling volgens Wtp.

Goed bestuur en risicomanagement

Het VO beoordeelt goed bestuur en risicomanagement op de volgende punten:

• Het bestuur is open over risicomanagement (risico’s en maatregelen) en evenwichtige belangenafweging;
• Opvolging van aanbevelingen van de RvT, AFM en DNB;
• Uitvoering van het diversiteitsbeleid;
• De werking van de klachten en bezwarenprocedure.

De volledig uitgeschreven normen staan in bijlage I.

Het VO waardeert de aanpak van het bestuur ter zake risicomanagement en de governance van het fonds.

Het VO heeft vastgesteld dat in adviestrajecten door omissies in de informatie toezending en een te laat betrekken van het VO door het bestuur de adviezen moeizaam tot stand zijn gekomen. Het VO ervaart dit als een hardnekkig issue. In de oordelen over 2022 en 2023 speelde dit element al.

Ten aanzien van het advies over de premiehoogte en de premiecomponenten heeft dit ertoe geleid dat door de korte tijd (5 werkdagen) die het VO was gegeven en de beperkte informatievoorziening het VO tot een uitzonderlijk ‘neutraal advies’ is gekomen.

In de toekomst wil het VO niet meer in een dergelijke situatie terechtkomen en daarom is de dringende aanbeveling om ook in gevoelige kwesties eerder en integraal te worden meegenomen in de belangenafweging die aan voorgenomen besluiten voorafgaan.

Het bestuur is in gesprek met sociale partners en Uitvoeringsorganisatie TKP en koerst nog steeds op een transitie per 1 januari 2027, echter de planning staat -ook bij TKP- onder druk.
Vanuit de overleggen met de functionarissen op het gebied van risicobeheersing constateert het VO dat het bestuur met haar beheersorganisatie gestructureerd de risico’s in beeld brengt en waar nodig acties onderneemt.

Het bestuur geeft jaarlijks een overzicht op welke wijze het opvolging geeft aan aanbevelingen van RvT, certificeerders en extern toezicht. In het toezichtrapport 2024 geeft de RvT aan dat het bestuur aan alle aanbevelingen opvolging heeft gegeven. Aan de opvolging van aanbevelingen van het VO voor 2023 is eerder in dit verslag al aandacht besteed.

De RvT heeft eerder aandacht gevraagd voor de governance van het fonds ná transitie naar de nieuwe pensioenregeling volgens de Wtp. Governance bestrijkt een breed terrein. Het gaat om de vraag of het fonds ook na transitie beschikt over een bij de nieuwe werkelijkheid passende organisatie. Het VO onderschrijft dit. Het bestuur kiest voor een twee sporen aanpak waarbij parallel aan de transitie an sich ook al wordt voorgesorteerd op de na transitie noodzakelijke competenties, ervaring en deskundigheid. De organisatie zal vanzelfsprekend met de ontwikkelingen meebewegen. Het VO kan deze aanpak steunen.

Het bestuur heeft een diversiteitsbeleid. Door bij vacatures een profielschets op te stellen, doet het bestuur zijn best om voordragende partijen ertoe te bewegen bij voordracht rekening te houden met diversiteitsaspecten. Een statutenwijziging heeft ertoe geleid dat het bestuur bestuursleden zal kennen die louter op bindende voordracht in functie komen. Richting de voordragende partijen kan het bestuur iets meer sturen op diversiteit.

Het VO meent dat de klachten en bezwaarregeling de deelnemers van het fonds op effectieve wijze voldoende gelegenheid biedt op objectieve en rechtvaardige klachtafhandeling, conform de Code Pensioenfondsen.

Aanbevelingen 2025

Het VO beveelt aan een checklist te gebruiken bij het aanbieden van adviesaanvragen, zodat het VO alle relevante informatie bij de adviesaanvraag wordt aangeboden en het VO tijdig te betrekken bij ontwikkelingen die leiden tot adviesaanvragen.

Communicatie

Het VO beoordeelt communicatie van het pensioenfonds op de volgende punten:

• Effectiviteit van de communicatie;
• Duidelijkheid, voldoen aan wettelijke eisen en handelingsperspectief;
• Handelen naar feedback van deelnemers en gepensioneerden;
• Goede omgang met klachten.

De volledig uitgeschreven normen staan in bijlage I.

De communicatie aan verschillende groepen over de Wtp is effectief. In 2024 heeft het bestuur gericht aandacht besteed aan de voorlichting over de Wtp: op de website, in nieuwsbrieven en met goed bezochte webinars.

Het communicatiebeleid is erop gericht om deelnemers goed inzicht te geven in hun persoonlijke pensioensituatie, zodat ze afgewogen keuzes kunnen maken. Het bestuur meldt in het jaarverslag wat het pensioenfonds hier in 2024 aan heeft gedaan. Met onder andere campagnes voor 60+ en webinars. De effectiviteit van de communicatie wordt gemonitord met de Activatie-Index en de Klantbelevingsmonitor en leidt tot aanpassingen in de communicatie of extra inspanningen naar bepaalde doelgroepen.

Het VO spreekt zijn waardering hiervoor uit.

Het VO constateert dat het aantal klachten in 2024 is toegenomen. Deze stijging kwam door het voor gepensioneerden teleurstellende besluit dat hun pensioenen per 1 januari 2024 niet werden verhoogd. Inhoudelijk was dat besluit correct en de communicatie daarover was duidelijk.

Eind 2024 heeft het VO in het overleg met het bestuur erop aangedrongen om uiterst zorgvuldig, begrijpelijk en meer empathisch dan in januari 2024 te communiceren over de geringe verhoging van de pensioenuitkeringen per 1 januari 2025. Het VO meent dat het bestuur hier invulling aan heeft gegeven en ziet ook dat meer expliciet en evenwichtig de belangenafweging naar deelnemers en stakeholders is gecommuniceerd.

Elke klacht is een mogelijkheid tot verbetering. Het VO ziet dat het bestuur naar aanleiding van de klachten verschillende acties heeft ondernomen om de communicatie te verbeteren.

Aanbevelingen 2025

Het VO beveelt aan om de ingezette nieuwe vormen van communicatie, zoals webinars en campagnes voor bepaalde doelgroepen voort te zetten en daarbij bijzondere aandacht te geven aan de keuzemogelijkheden en de gevolgen daarvan in het jaar voorafgaand aan en direct na de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel.

Het VO beveelt aan om ook in het communicatieplan van de nieuwe pensioenregeling in het kader van de Wtp goed onderscheid te maken naar de informatiebehoeften van de verschillende doelgroepen. Met name medewerkers die in de periode rondom de transitiedatum een keuze hebben om met pensioen te gaan, zullen in deze fase (extra) behoefte hebben aan goede informatie over de effecten van hun keuzes.

Werkgroep Toekomst (Wtp)

• Het bestuur volgt, rondom de besluitvorming Wtp, de procesafspraken zoals afgestemd met het VO, waardoor het VO voldoende informatie en tijd heeft gehad om tot een goed oordeel te komen.
• Het bestuur toont in haar besluiten voldoende aan dat het de belangen van verschillende groepen evenwichtig heeft afgewogen.
• Het bestuur toont aan dat de financiële gezondheid van het fonds voldoende toekomstbestendig is.

Werkgroep Communicatie:

• De communicatie aan verschillende groepen over de Wtp is effectief.
• Alle groepen blijven duidelijke informatie ontvangen over hun huidige pensioenregeling. Deze uitingen voldoen aan de wettelijke eisen en bieden handelingsperspectief.
• Het bestuur laat zien dat er actie wordt ondernomen op de response van deelnemers en gepensioneerden. 
• Het bestuur laat zien dat het aantal klachten beperkt is en blijft en dat klachten op een goede manier worden afgehandeld.

Werkgroep Beleggingen en balansbeheer:

• Het bestuur kan aantonen dat het MVB beleid wordt uitgevoerd.
• Het bestuur laat zien hoe het beleggingsbeleid aansluit bij het risicobereidheidsonderzoek.
• Het bestuur kan aantonen wat de effecten zijn van het MVB-beleid op onder meer het rendement en duurzaamheid.
• Het bestuur geeft uitleg over de financiële resultaten, waaronder de ontwikkeling van de vermogensituatie, de premies en de toeslagverlening, de kostenratio’s, het rendement van de beleggingsportefeuille voor risico pensioenfonds, en de allocatie van de beleggingsportefeuille.

Werkgroep Governance en risicomanagement:

• Het bestuur deelt en bespreekt risico’s en maatregelen met (de werkgroepen van) het VO, onder meer op de thema’s Implementatie Wtp, Beleggingen en Financiële huishouding,  Communicatie en Pensioenopbouw en -uitvoering. Evenwichtige afweging van belangen is een expliciet onderdeel van deze thema’s. Uiteraard houdt het VO ook zicht op andere onderwerpen. (Input op dit criterium kan goed vanuit andere werkgroepen komen!)
• Het bestuur volgt de aanbevelingen van de RvT, AFM en DNB op, en onderbouwt mogelijke afwijking hierop.
• Het bestuur laat zien hoe zij vorm, inhoud en uitvoering geeft aan het diversiteitsbeleid, waardoor belanghebbenden zich goed en herkenbaar vertegenwoordigd voelen.
• Het bestuur zorgt ervoor dat belanghebbenden klachten en bezwaren over de uitvoering van de pensioenregels kunnen indienen. Het bestuur zorgt voor objectieve en rechtvaardige belangenafweging bij het behandelen van de klachten en bezwaren en leert ervan door zo nodig zijn optreden en/of zijn procedures te verbeteren.

Algemeen:

• Het bestuur volgt de aanbevelingen van het VO over 2023 op.

Het bestuur bedankt het verantwoordingsorgaan voor haar constructieve bijdragen en verantwoording. Het bestuur ziet zich gesterkt met de gegeven aanbevelingen om door te gaan op de reeds ingeslagen weg. Voor de opvolging van de aanbevelingen wordt een plan van aanpak opgesteld.